نقد یک‌سویگی در نظریة استعاره مفهومی

author

  • علیرضا شعبانلو استادیار پژوهشکده زبان و ادبیات، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
Abstract:

نظریة استعارة مفهومی، که از زبان شناسی شناختی برآمده است، در دو دهة اخیر بسیار محل توجه پژوهشگران واقع شده است، از جمله ایرانیان. این نظریه دارای برخی نقاط ضعف است که شاید بتوان با نقد و تحلیل آن در اصلاح و تقویتش کوشید. لیکاف و جانسون یکی از اصول استعاره مفهومی را اصل یک‌سویگی نگاشت استعاری می‌دانند و مدعی‌اند که نگاشت استعاری همیشه از سوی حوزة مبدأ به سوی حوزه مقصد جریان دارد، نه بالعکس. در این مقاله که با هدف نقد و تقویت اصل یک‌سویگی نگارش یافته، مشخص شد که برخلاف دیدگاه لیکاف و جانسون، نگاشت استعاری دو سویه است و همان گونه که حوزة مقصد را از طریق حوزة مبدأ سامان دهی و معرفی می‌کنیم، حوزة مبدأ را نیز می‌توانیم بر اساس حوزة مقصد سامان دهی نماییم. اما اگر وجه شبه را که از سوی لیکاف و جانسون نادیده گرفته شده، در نظر بگیریم، می‌توان گفت که برای بیان یک مفهوم یا وجه شبه، نمی‌توان دو حوزه را جا بجا کرد. یعنی با لحاظ کردن وجه شبه یا مفهوم واحد، نگاشت استعاری یک‌سویه می‌شود، مگر در استعاره‌هایی که وجه شبه به یک میزان وصف هر دو حوزه است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

از فنی‌گرایی تا استعاره؛ تقلیل مفهومی، پیچیدگی و کثرت‌ در نظریة برنامة درسی

موضوع این مقاله چندگانگی مفهومی در نظریة برنامة ‌درسی است. برای واکاوی موضوع، ابتدا جایگاه نظریة برنامة ‌درسی در حوزه‌های دیگر تبیین و سپس ویژگی‌ها و ساختار نظریه و نظریه‌­پردازی برنامة ‌درسی ارائه و تعاریف گوناگون آن بررسی شده است. پس از تبیین ماهیت تعدد و تکثر نظریة برنامة ‌درسی و دلایل آن، استدلال این است که نوعی تقلیل در مفهوم نظریة برنامة درسی و نظریه‌پردازی و همچنین انگاشت برنامة درسی در ...

full text

استعاره های مفهومی در شعر دفاع مقدس

بررسی استعاره‌های مفهومی یا شناختی هر متن، می‌تواند ابزار مهمی درجهت کشف معنای متن باشد، به‌عبارت دیگر باعث آشکارشدن بعضی از امور و مفاهیم پوشیده گردد. از‌این‌رو در شناخت بیشترِ شعر دفاع مقدّس، این ابزار را مورد استفاده قراردادیم تا به این سؤال پاسخ‌دهیم که کدام مفاهیم انتزاعی و عاطفی در این نوع شعر، مورد توجّه شاعران قرارگرفته‌است و آنان از چه حوزه‌های منبعی برای عینی‌سازی و تجسّم این امور انتزاعی...

full text

یکسویگی استعاره‏های مفهومی؛ تحلیلی انتقادی بر مبنای زبان فارسی

نظریة استعارة مفهومی که نخستین بار در سال 1980 میلادی از سوی لیکاف و جانسون مطرح شد، یکی از مبانی نظری اولیه در معنی‏شناسی شناختی به حساب می‏آید. بر اساس این نظریه، استعاره صرفاً ابزاری بلاغی محسوب نمی‏شود، بلکه اندیشیدن انسان ماهیتاً استعاری است. در چنین نگرشی، ساخت مفهومی از طریق نگاشت‏های میان حوزه‏های مبدأ و مقصد، و انطباق میان این حوزه‏ها شکل می‏گیرد. تجربة انسان و تعامل با جهان پیرامون‏اش م...

full text

استعاره مفهومی در نظام فکری نعیم فراشری

از پیامدهای منفی مدرنیسم و اتکا به معرفت‌شناسی مدرنیته، جسدانگاری طبیعت مادّی است. انسان مدرن در این نزاع سود و بقا، نه‌تنها به تقابل با هم‌نوع خود پرداخته که طبیعت را به‌عنوان یکی از موانع انتفاع خویش تخریب می‌کند. در میان تلاش اندیشمندان حوزه‌های مختلف، بازخوانی اندیشه‌های شاعران و هنرمندان عارف‌مسلک می‌تواند راهبردی فرهنگی و معرفتی برای بازنگری در چنین بحران معرفتی در قبال محیط زیست باشد....

full text

استعاره مفهومی رحمت الهی در قرآن کریم

زبان‏شناسی شناختی که در دو قرن اخیر ظهور نموده، روش‏های خوبی برای بررسی و درک بهتر متون ارائه کرده است. استعاره در این رویکرد استعاره مفهومی نامیده شده است. این مقاله به بررسی استعاره مفهومی رحمت الهی در قرآن کریم که ساختار پیچیده و متشکل از چندین نوع استعاره دارد و بسط معنایی حاصل از آن که مالکیت و استیلا و علم خداوند به نعمات اخروی و دنیایی را بیان می‏کند، می‏پردازد. در شوا...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 10  issue 2

pages  1- 30

publication date 2020-02-20

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023